28 sierpnia 2023 r. eksperci z Krakowa i Wiednia spotkali się online, aby omówić temat partycypacji obywatelskiej w rozwoju miast. Eksperci z Centrum Kompetencji Planowania Miejskiego, Strategii Smart City, Partycypacji i Planowania z uwzględnieniem potrzeb płci przedstawili uczestnikom z Krakowa wiedeńskie podejście i metody - poparte inspirującymi statystykami i praktycznymi przykładami. Jednocześnie krakowscy uczestnicy podzielili się swoimi doświadczeniami w tej dziedzinie.
Miasto Kraków prowadzi konsultacje społeczne dotyczące przekształcenia dzielnicy XII i XIII, która obecnie w największym stopniu użytkowana jest na cele przemysłowe, z populacją sięgającą około 8 tysięcy. Dawne tereny przemysłowe i kolejowe w Płaszowie - Rybitwach miałyby zostać przekształcone w teren o zupełnie innym przeznaczeniu. Istnieje wiele koncepcji zagospodarowania, m.in. multifunkcjonalna dzielnica z obiektami mieszkaniowymi i usługowymi oraz duże obszary zieleni miejskiej. Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców i przedsiębiorców prowadzących działalność na tym obszarze, w październiku 2023 r. zorganizowano pięć warsztatów, podczas których miasto zajęło się tematami istotnymi dla potrzeb mieszkańców, firm i samego miasta.
W tym kontekście miasto Kraków chciałoby skorzystać z doświadczeń Wiednia w zakresie projektów rozwoju obszarów miejskich, zwłaszcza w obszarze opracowywania koncepcji z udziałem obywateli. Szczególnie interesujące dla Krakowa jest wiedeńskie know-how w zakresie procesu partycypacyjnego w rozwoju nowych dzielnic miasta.
Dzielnica Sonnwendviertel jako doskonały przykład planowania partycypacyjnego
Podczas dyskusji wiedeńscy eksperci wspomnieli o wypróbowanych już podejściach w procesach planowania, w szczególności o zaproszeniu mieszkańców do aktywnego udziału w planowaniu. Wykracza to jednak poza wiedeńską "Grätzlgemeinschaft" (społeczność sąsiedzką), ponieważ zapraszane są również osoby, które nie są bezpośrednio zaangażowane w projekt. Tworzy to neutralne perspektywy, które są dodatkowo wzmacniane przez losowy wybór. Skupiono się również na rozwoju tak zwanych "brązowych pól", dawnych nieużytków przemysłowych, które są atrakcyjne do ponownego wykorzystania ze względu na istniejącą infrastrukturę i dominujący brak przestrzeni, a także zaangażowanie mieszkańców od pierwszej fazy. Główny dworzec kolejowy (Sonnwendviertel) został przedstawiony jako przykład praktyczny, w którym podkreślono procesy planowania oparte na współpracy i dostosowania do głównego planu.
Dane jako baza do sprawdzania poziomu zadowolenia w dzielnicy Seestadt Aspern
Drugie spotkanie online koncentrowało się na analizie danych miejskich - na przykładzie dzielnicy Seestadt Aspern. W Wiedniu oddzielny departament jest odpowiedzialny za gromadzenie danych społeczno-demograficznych w celu zebrania informacji na temat migracji i rozwoju miast, a także potrzeb okolicznych mieszkańców. Ekspert z Wydziału wsparcia Budowy Mieszkań i Centrum Arbitrażowego ds. Prawa Mieszkaniowego (MA 50) - mieszkaniec Seestadt Aspern, zaangażowany w realizację projektu w zakresie planowania urbanistycznego, a także członek grupy budowlanej, która zbudowała i zajęła jeden z pierwszych budynków w tej dzielnicy - wyjaśnił polskim ekspertom, że przed budową nowej dzielnicy zapytano mieszkańców okolic wokół Aspern o ich potrzeby infrastrukturalne i instytucjonalne. Mimo że grunty są własnością miasta, zaangażowanie mieszkańców Wiednia w projekt było ważnym czynnikiem dla władz miasta.
Dla obu miasta realizacja dużych projektów w sposób satysfakcjonujący dla mieszkańców to wymagające wyzwanie z punktu widzenia komunikacji. Na przykład w Krakowie projekt przebudowy ulicy Krupniczej początkowo spotkał się z oporem, ale okazał się udanym projektem przynoszącym korzyści prywatnym przedsiębiorcom. Koncepcja ograniczenia ruchu samochodowego w Seestadt Aspern była również krytykowana. Jednak wdrażana w sposób ciągły, okazała się sukcesem. Spotkanie to zarówno dla Krakowa jak i Wiednia było kolejną szansą na merytoryczną dyskusję na temat wyzwań i rozwiązań związanych z obecnym rozwojem miast.
Więcej informacji
Miasto Wiedeń – po angielsku
Miasto Kraków
Wiedeńska strategia Smart City – po niemiecku
Dzielnica Sonnwendviertel – po niemiecku
Dzielnica Seestadt Apsern - po angielsku
